1. เหตุการณ์นำไปสู่สนธิสัญญา:
- ฝรั่งเศสต้องการขยายอิทธิพลในอินโดจีน (เวียดนาม ลาว กัมพูชา)
- อ้างสิทธิ์เหนือดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง (ลาว) ว่าเป็นของญวนและเขมร ซึ่งเป็นเมืองขึ้นของฝรั่งเศส
- เกิดกรณีพิพาทระหว่างฝรั่งเศสกับสยามในลาว → ฝรั่งเศสส่งเรือรบขึ้นมาที่กรุงเทพฯ → วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112
2. ข้อตกลงสำคัญในสนธิสัญญา:
- สยามยอม สละดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงทั้งหมด (คือ ลาว) ให้ฝรั่งเศส
- กำหนดให้มี เขตปลอดทหารกว้าง 25 กิโลเมตร จากฝั่งขวาของแม่น้ำโขง
- สยามต้องชดใช้ค่าเสียหายแก่ฝรั่งเศส และยอมให้ฝรั่งเศสส่งกงสุลมาตั้งที่เชียงใหม่
- ห้ามสยามตั้งป้อมปราการหรือทหารในเขตปลอดทหาร
- ฝรั่งเศสจะถอนทหารออกจาก จันทบุรี เมื่อสยามปฏิบัติตามเงื่อนไขครบถ้วน (แต่จริงๆ ถอนปี พ.ศ. 2447 หลังมีสนธิสัญญาฉบับใหม่)
👉ผลกระทบสำคัญ:
- สยามสูญเสียดินแดนลาวทั้งหมดให้แก่ฝรั่งเศส
- ทำให้ไทยต้องเริ่มปรับนโยบายการทูตอย่างระมัดระวังมากขึ้น โดยเน้นการรักษาเอกราชผ่าน "การถ่วงดุลอำนาจ" ระหว่างมหาอำนาจตะวันตก
- เป็นจุดเริ่มต้นของการสูญเสียดินแดนอื่นๆ ตามมาในภายหลัง
👉อ้างอิง:
กรมศิลปากร. (2543). ประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์กรมศิลปากร.
วรชาติ มีชูบท. (2562). “สนธิสัญญาร.ศ.112: จุดเปลี่ยนแห่งเอกราชสยาม.” วารสารศิลปศาสตร์, 12(1), 45–60.
ศูนย์ข้อมูลกลางทางประวัติศาสตร์ไทย. (ออนไลน์). “สนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ร.ศ.112.” เข้าถึงได้จาก: https://www.sac.or.th/main (เข้าถึงเมื่อ 14 เมษายน 2568)
Tags
ประวัติศาสตร์